فرصت ها همه جا هستند. برخی فرصت ها کوچک هستند و به منابع زیادی نیاز ندارند. برخی دیگر عظیم هستند و نیاز به تحلیل و ارزیابی بیشتر دارند. یکی از مسئولیت های کلیدی برای کارشناسان این حوزه ارزیابی موفقیت بالقوه آن فرصت ها قبل از سرمایه گذاری پول، زمان و منابع قابل توجه است.
مطالعه امکان سنجی، همچنین به عنوان تدوین طرح توجیهی یا تجزیه و تحلیل امکان سنجی شناخته می شود، ابزاری حیاتی است که می تواند به مدیران کمک کند تا تعیین کنند آیا یک ایده یا فرصت قابل اجرا، امکان پذیر و سودآور است یا خیر؟ با توجه به اهمیت این سند، باید نکاتی را در نگارش آن لحاظ نمود تا بتوان نتیجه مطلوب را دریافت کرد.
مطالعه امکان سنجی یک تحلیل و ارزیابی سیستماتیک از پتانسیل یک فرصت برای موفقیت است. هدف آن تعیین این است که آیا یک فرصت پیشنهادی از نظر مالی و فنی قابل دوام است، از نظر عملیاتی امکان پذیر است و از نظر تجاری سودآور است یا خیر. این فرصت می تواند برای تولید یک محصول یا چند محصول باشد یا برای ارائه خدمات مطرح گردد.
یک مطالعه امکان سنجی معمولاً شامل ارزیابی طیف وسیعی از عوامل، از جمله الزامات فنی محصول، منابع مورد نیاز برای توسعه و عرضه محصول، شکاف و تقاضای بالقوه بازار، چشم انداز رقابتی، و قابلیت اقتصادی و مالی است
نحوه نوشتن طرح توجیهی به چه صورت است؟
فعالیت های مربوط به انجام یک مطالعه امکان سنجی از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت است. همچنین، آستانه، انتظارات و قابل تحویل از نقشی به نقش دیگر تغییر می کند.
اما برای مجموعهای از دستورالعملهای کلی که به شما در شروع کار کمک میکند، در این بخش چند مرحله اساسی ارائه گردیده است. به عبارتی قالب و فرمتی مشخص برای نگارش طرح توجیهی وجود دارد که در کلیات دارای مفاهیم و سرفصل های مشابه است، ولی در جزییات بسته به مخاطب و سازمان هدف می تواند سرفصل هایی کمتر یا بیشتر را شامل شود.
در این بخش چند مرحله اساسی در نگارش طرح توجیهی را ارائه می کنیم:
هدف را به وضوح مشخص کنید
آنچه شما را به فکر نگارش طرح توجیهی انداخته است همان هدف طرح خواهد بود. الزام آن یا توسط شما یا توسط سازمان تامین کننده مالی به شما گفته می شود. هدف باید واضح، مشخص و بدون هر گونه ابهام باشد تا خواننده گزارش به راحتی بتواند دیدگاه مناسب را در مقابل گزارش پیش روی خود داشته باشد. هدف می تواند تولید یک محصول یا خدمت جدید باشد، توسعه خدمات یا حجم تولیدات باشد، بهبود یا اصلاح فرایند فعلی یا هر موضوع مشابه دیگری باشد.
محدوده را تعریف کنید
هر فرصتی باید با یک هدف تجاری همراه باشد و باید با استراتژی شما هماهنگ باشد. اهداف و مقاصد تجاری فرصت را تعیین و به وضوح بیان کنید. این اهداف را با رهبران شرکت هماهنگ کنید تا مطمئن شوید همه در یک مسیر هستند. در نهایت، محدوده کاری را که قصد دارید بسازید را مشخص کنید.
مطلب پیشنهادی: کانون مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری بانکی
تحقیقات بازار و متقاضیان را انجام دهید
بعد از اینکه اهداف و محدوده خود را مشخص کردید باید به سراغ اولین بخش دارای اهمیت در گزارش بروید. شناخت بازار.این مرحله به شما کمک می کند تا مشتریان و بازار خود را بهتر بشناسید و متناسب با آن فعالیت خود را برنامه ریزی نمایید.
همچنین در این بخش مشخص خواهد شد آیا شروع به فعالیت در صنعت مورد بررسی دارای توجیه خواهد بود یا خیر. شناخت عرضه، حجم تقاضا، میزان واردات و صادرات محصول و تعریف کامل محصول از دیگر مواردی است که در تحقیقات بازار بررسی خواهد شد.
امکان سنجی فنی
فرض کنید تحقیقات بازار شما مشکلی را که میخواهید حل کنید تأیید کرده است. گام بعدی باید در کنار مهندسان خود، ارزیابی منابع فنی و تخصص مورد نیاز برای عرضه محصول به بازار باشد. راه حل پیشنهادی را عمیق تر کنید و سعی کنید محدودیت های فنی و زمان تخمینی مورد نیاز برای قرار گرفتن محصول یا خدمت در دست کاربران خود را درک کنید.
قابلیت مالی را ارزیابی کنید
یک تجزیه و تحلیل مالی جامع، از جمله هزینه کل توسعه، جریان های درآمدی، و بازگشت سرمایه مورد انتظار (ROI) بر اساس استراتژی کسب درآمد مورد توافق انجام دهید.
خطرات احتمالی را ارزیابی کنید
اکنون که تقریباً تصویر کاملی دارید، خطرات مرتبط با ایجاد و راه اندازی فرصت را شناسایی کنید. ریسک ها ممکن است شامل مواردی مانند موانع نظارتی، محدودیت های فنی و هر گونه ریسک عملیاتی باشد. این 6 موضوع در هر گزارشی باید مورد توجه قرار گیرد. این موارد مبنا و شالوده اصلی نگارش طرح خواهد بود.
بخش های اصلی نگارش طرح توجیهی
هر طرح توجیهی متناسب با فرمت مورد نظر دارای سرفصل های مشخصی می باشد. این سرفصل ها و بخش ها در هر فرمت می تواند تفاوت های جزیی با یکدیگر داشته باشد.
سابقه متقاضی
اولین موضوع در نگارش طرح توجیهی سابقه و رزومه متقاضی می باشد. این بخش شامل اطلاعات کامل از مشخصات مجری طرح می باشد. در ضمن سوابق کاری مرتبط و رزومه متقاضی نیز در این بخش ارائه می گردد.
چکیده طرح
ارائه خلاصه ای از طرح می تواند یک دید کامل از گزارش به خواننده ارائه نماید. بسیاری از افراد به دنبال فاکتورهای مشخصی هستند که بهتر است در همان ابتدای گزارش این متغیرها ارائه گردد.
بخش بازار
این بخش به بررسی کامل محصول یا خدمت می پردازد. ارائه کدهای شناسایی محصول همچون کد آیسیک، کد تعرفه گمرکی، ایران کد، استانداردهای مرتبط، همگی از جمله مواردی است که در این بخش ارائه می شود. معرفی محصول یا خدمت، تشریح کامل آن در این بخش انجام خواهد شد.
بررسی میزان عرضه یا تقاضای یک محصول، لیست واحدهای فعال و در دست اجرا و نیز سهم واردات و صادراتی آن نیز در این بخش مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت به تحلیل ظرفیت محصول در بحث کشش بازار پرداخته خواهد شد. جمع بندی نهایی این بخش مشخص کننده این موضوع خواهد بود که طرح اجرا شود یا خیر.
بیشتر بخوانید: تحقیقات کمی بازار
بخش فنی
در این بخش هدف از اجرای طرح از دید فنی مطرح خواهد شد. ظرفیت اسمی و عملی طرح، نحوه ارائه خدمات یا تولید محصول، تجهیزات و زیرساخت های مورد نیاز برای تولید محصول یا ارائه خدمات، تکنولوژی و دانش فنی پروژه و زمان بندی اجرای طرح در فاز های مختلف نیز در این سرفصل بررسی می گردد. همچنین در این بخش هزینه های سرمایه گذاری طرح در بخش های مختلف مورد بررسی قرار خواهد گرفت و حجم این سرمایه گذاری مشخص خواهد شد.
بخش مالی
نتایج مالی، صورتهای مالی، شاخص های اقتصادی، هزینه های جاری و ثابت سرمایه گذاری، درامدهای قابل کسب، همگی در این بخش ارائه می شود. در این قسمت با توجه به داده های ارائه شده نرخ های اصلی سنجش طرح از جمله نرخ بازگشت سرمایه محاسبه خواهد شد. این بخش عموما اصلی ترین سرفصل برای سیستم های بانکی و مالی خواهد بود. برخی از محاسبات این بخش نیز با نرم افزارهای اختصاصی این حوزه از جمله برنامه کامفار انجام می گردد.
جمع بندی و نتیجه گیری این بخش باید به صورت کامل و با بررسی تمامی ابعاد ارائه گردد.
بهترین فرد برای نوشتن طرح توجیهی
نگارش طرح توجیهی در بیشتر موارد توسط 3 کارشناس انجام می گردد. هر کارشناس با توجه به زمینه کاری خود و نیز بخش های مورد نیاز، به تدوین گزارش پرداخته و متناسب با موضوع طرح سرفصل های مربوطه را تکمیل می کند. داشتن شناخت کافی از حوزه و موضوع فعالیت شرکت یکی از الزامات برای کارشناسان بخش فنی است. زیرا باید بتوانند فرایند کار را به صورت دقیق درک کرده و متناسب با آن گزارش را تکمیل نمایند.
آشنایی با حوزه مالی و شناخت متغیرهای این بخش نیز، حداقل الزامی است که برای کارشناس بخش مالی انتظار آن را خواهیم داشت. بخش بازار عموما نیاز به شناخت کافی از حوزه اقتصاد کلان و آشنایی با انواع روش های تحلیل و پیش بینی متغیرها دارد. فرد باید بتواند تحلیل درست را از وضعیت فعلی بازار داشته باشد تا بتواند پیش بینی درستی از آینده آن ارائه نماید.
خدمات رادین در زمینه نگارش طرح توجیهی
شرکت توسعه مطالعات راهبردی کسب و کار رادین، به صورت کاملا تخصصی در زمینه نگارش طرح های توجیهی (امکان سنجی) فعالیت دارد. ارائه پیش از 300 عنوان گزارش امکان سنجی توسط مدیران این شرکت و آشنایی کامل با انواع فرمت ها و الزامات سیستم های مالی و سرمایه گذار، باعث خواهد شد تا شما از صحت و دقت گزارش خود اطمینان لازم را داشته باشید. این شرکت در حوزه ها و گرایش های مختلف صنعتی، خدماتی توانایی لازم جهت تدوین گزارش را داشته و می تواند پاسخ گوی درخواست متقاضی در این حوزه باشد.
در اختیار داشتن کارشناسان باسابقه برای حوزه های مختلف فنی، مالی و اقتصادی سبب خواهد شد تا گزارش کاملا در چارچوب مورد انتظار نگارش شود. در همین راستا و با توجه به مجوزهای دریافت شده، این مجموعه آماده ارائه خدمات لازم به متقاضیان در زمینه نگارش طرح توجیهی می باشد.
سوالات متداول
آیا نگارش طرح توجیهی نیاز به دریافت مجوز دارد؟
در حالت کلی نگارش طرح توجیهی نیاز به دریافت مجوز نداشته و هر فرد متناسب با نیاز خود می تواند گزارشی را تهیه کند. اما اگر این گزارش نیاز باشد تا در یک ساختار مالی یا فنی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد باید توسط شرکت های دارای رسته و مجوز انجام گردد.
سرفصل های طرح توجیهی از کجا قابل دریافت است؟
اصلی ترین سرفصل و نیز کاملترین آن مربوط به بانک صنعت و معدن می باشد. این فرمت از طریق درگاه بانک نیز قابل دریافت می باشد. هر موسسه فرمت مورد نیاز جهت نگارش را از طریق سایت در اختیار متقاضی قرار می دهد.
آیا تمامی یک طرح توسط یک کارشناس نیز قابل انجام است؟
در حالت تخصصی جواب این سوال خیر است. زیرا موضوعات هر طرح مستقل بوده و حجم گسترده ای از موضوعات را شامل می شود. به همین خاطر اجرای آن توسط یک نفر نیز نخواهد بود. البته در برخی از انواع گزارشات همچون گزارش پیش امکان سنجی PFS می تواند تمام گزارش توسط یک کارشناس انجام گردد.
مدارک لازم جهت نگارش طرح توجیهی چیست؟
هر طرح متناسب با موضوع مدارک مشخصی نیاز دارد. اما برخی مدارک در تمامی طرح ها مشترک می باشد. از جمله مشخصات متقاضی، مشخصات محل اجرای طرح، اهداف سرمایه گذاری طرح در بخش های مختلف و سرفصل های مربوطه، مجوزها و تاییدیه های دریافت شده، داده های مربوط به صورت های مالی شرکت، از جمله مدارکی است که در تمامی طرح ها باید در اختیار داشت.
